Willem Valk (1898 – 1977)
De Groninger Stadsbeeldhouwer

Willem Valk werd op 22 oktober 1898 geboren in Zoeterwoude. Omdat hij in de voetsporen van zijn vader, die zilversmid was bij de Van Kempen en Begeer zilversmederijen, wilde treden, volgde hij een opleiding als zilversmid aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Waar hij in 1919 zijn diploma edelsmeedkunst kreeg.

Ook toen ging zijn belangstelling al uit naar ruimtelijke vorming en hij volgde daarom een cursus boetseren. In 1921 kwam Willem Valk naar Groningen, waar hij nog maar net 22 jaar, als leraar benoemd was aan de Kunstacademie Minerva. Hij gaf les in beeldhouwen, houtsnijden, vaktekenen en versierkunst. Heel veel bekende Groninger kunstenaars hebben zijn lessen gevolgd, zoals de beeldhouwers Coen Schilt, Wladimir de Vries en Mattheus Meester en de kunstschilders Marten Klompien en Jan van der Zee, om maar een paar te noemen.

Willem Valk is maar liefst 43 jaar leraar aan de Academie Minerva geweest, tot aan zijn pensioen in 1963, en heeft daarmee zijn stempel gedrukt op het kunstonderwijs in Groningen.

Hij heeft naast zijn leeropdrachten veel op zich zelf staand beeldhouwwerk gemaakt. Maar nog meer beelden als versiering of decoratie van gebouwen en monumenten. Korte tijd was Willem Valk lid van de kunstenaarsvereniging “De Ploeg”.  In 1937 werkte Valk een heel jaar bij de Franse beeldhouwer Aristide Maillol (1861-1944), die een lichtend voorbeeld voor hem was. Een overeenkomst tussen Valk en Maillol is de streng synthetische beeldhouwkunst van beiden, waarbij natuurlijke vormen vereenvoudigd en gestileerd worden.

Willem Valk heeft zoveel beelden en ornamenten voor gebouwen in de stad Groningen gemaakt dat we hem met recht stadsbeeldhouwer van de deze stad mogen noemen.

In 1955 kreeg Willem Valk De Culturele Prijs van de Provincie Groningen. Heel wat jaren heeft Valk in onze stad gewoond, om precies te zijn aan de Veenweg nummer 74. Aan de beelden bij de voordeur kan men dat nu nog heel duidelijk zien. Aan het einde van zijn leven ging hij terug naar Holland, war hij op 6 november 1977, 79 jaar oud, overleed.

Het Van Elmpthuis word gesierd door een tweetal beelden en een aantal ornamenten van Willem Valk. Op de hoek van het gebouw een zandstenen beer en boven de ingang aan de Herebinnensingel een kop van Mercurius van hetzelfde materiaal. Naast en boven de hoofdingang aan de Herestraat een aantal fraai gestileerde ornamenten, vervaardigd en aangebracht in 1929.

In de nabijheid van het Van Elmpthuis vindt je op de hoek van de Herestraat en het Zuiderdiep op het voormalige Café-restaurant De Faun verschillende ornamenten van groen geglazuurde terracotta, allegorieën van handel en nijverheid, en op de hoeken beeldjes van diabassteen voorstellende onder andere een kikker en een hoorn des overvloeds en vanzelfsprekend: fauntjes. (1938)

Niet veel verder op het Zuiderdiep vind je twee prachtige ornamenten in syeniet op het gebouw van Openbare Werken die zuiver passen bij de architectuur, metselwerk en raampartijen. Om de hoek in de Ubbo Emmiustsraat, op hetzelfde gebouw boven een boogvenster een bars kijkende politieagent en onderaan een stel handboeien en een bos sleutels. (1930)

Zeer bekend zijn de beelden van Valk op de Kijk in ’t Jatbrug, vier beelden voorstellende vier beroepen.

Literartuur:
Fred Leeman, Leo van der Laan, Beelden in de stad Groningen, Wolters Noordhoff/Bouma’s Boekhuis, Groningen, 1985.
Henriëtte Kindt, In beeld gebracht, Centrum Beeldende Kunst, Regio Project, Groningen 1998.

Bron:
Vrienden Bulletin, Informatieblad van de Stichting Vrienden van de stad Groningen, nummer 25 Januari 1999.